Η ορμόνη της άσκησης που βοηθάει το σώμα να κάψει το λίπος

Η παχυσαρκία είναι η πανδημία του εικοστού πρώτου αιώνα και ένα ανησυχητικό ζήτημα δημόσιας υγείας. Το υπερβολικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο χρόνιων παθήσεων, όπως αυτές που αναφέρονται ως μεταβολικό σύνδρομο και οι επιπλοκές του, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια, καθώς και ορισμένες μορφές καρκίνου. Η μελέτη εστιάζει στον λιπώδη ιστό ως τον κύριο ρυθμιστή του συστήματος που εμπλέκεται στην ενεργειακή ισορροπία. Η ανακάλυψη του ρόλου που διαδραματίζουν τα λιποκύτταρα στις μεταβολικές παθολογίες μπορεί να τα καταστήσει μελλοντικούς θεραπευτικούς στόχους. Εκτός από τις «κλασικές» ορμόνες, υπάρχουν πολλά πεπτίδια που απελευθερώνονται από μη ενδοκρινικά κύτταρα που δρουν στα κοντινά κύτταρα (παρακρινείς επιδράσεις) ή στα κύτταρα που τις παράγουν (αυτοκρινείς επιδράσεις). Οι επιδράσεις αυτών των πεπτιδίων είναι ορμονικές, απαιτώντας την αλληλεπίδρασή τους με τους συγκεκριμένους υποδοχείς της κυτταρικής επιφάνειας. Ιστοί που προηγουμένως θεωρούνταν «παθητικοί» ή μονοεξειδικευμένοι έχουν αποδειχθεί ότι εμπλέκονται στη μεταβολική ρύθμιση μέσω ενδοκρινικής, παρακρινικής και αυτοκρινούς σηματοδότησης. Έτσι, ο λιπώδης ιστός, το έντερο, το δέρμα και οι μύες είναι όλα δυναμικά ενδοκρινικά όργανα που εκκρίνουν μια σειρά ορμονών ή ορμονόμορφων ουσιών με σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της κυτταρικής ενεργειακής ομοιόστασης και στη ρύθμιση των μεταβολικών λειτουργιών. Μία τέτοια ορμόνη είναι το πρόσφατα ανακαλυφθέν πολυπεπτίδιο ιριδίνη, γνωστότερο ως η χημειοκίνη που προκαλείται από την άσκηση και απελευθερώνεται κυρίως από τους μυς και τον λιπώδη ιστό.

Προέλευση της ιριδίνης

Η ιριδίνη, που ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά σε ζώα και αργότερα σε ανθρώπους, είναι ένα από τα πιο μελετημένα πεπτίδια που προκαλούνται από την άσκηση τα τελευταία χρόνια και έχει γνωρίσει αυξημένη δημοτικότητα από την κυκλοφορία της με το σύνθημα «ανάψτε τη φωτιά μου» . Η ιριδίνη ανήκει στην κατηγορία των αδιπομυοκινών, καθώς δρα τόσο στον λιπώδη όσο και στον μυϊκό ιστό (αδιποκίνη και μυοκίνη) και είναι μια θερμογενής πρωτεΐνη που προάγει την ενεργειακή δαπάνη. Η ενεργειακή δαπάνη αναφέρεται στις συνολικές θερμίδες που καίει ένας οργανισμός καθημερινά, για να διατηρηθεί στη ζωή και να εκτελεί όλες τις λειτουργίες του (βασικός μεταβολισμός) και τις δραστηριότητές του (άσκηση, καθημερινές εργασίες), και υπολογίζεται προσθέτοντας τον βασικό μεταβολισμό με την ενέργεια που καταναλώνεται από τη σωματική δραστηριότητα. Η ιριδίνη διαχέει την ενέργεια ως θερμότητα και για αυτόν τον λόγο η ανακάλυψή της έχει προκαλέσει μια πληθώρα μελετών που στοχεύουν στην κατανόηση των μηχανισμών του ενεργειακού μεταβολισμού. Η απομόνωσή της στον μυϊκό ιστό, η ονοματολογία και ο αρχικός χημικός χαρακτηρισμός της πραγματοποιήθηκε από τους Bostrom et al., οι οποίοι έδειξαν ότι η ιριδίνη είναι μια πρωτεΐνη με 112 αμινοξέα και μοριακό βάρος 12 kDa. Το όνομα ιριδίνη προέρχεται από την αρχαία Ελληνίδα θεά Ίριδα, κόρη του Θαύμα και της Ηλέκτρας, η οποία, στην ελληνική μυθολογία, ήταν η θεά αγγελιοφόρος των καλών νέων από τους Θεούς στους ανθρώπους. Αυτό το όνομα αποδείχθηκε πολύ εύστοχο καθώς σχετίζεται με την κύρια λειτουργία της ιριδίνης, ως χημικού αγγελιοφόρου, που μεταδίδει τα ευεργετικά αποτελέσματα της σωματικής άσκησης στον λιπώδη ιστό (καφέωση και θερμογένεση) και σε άλλα όργανα που εμπλέκονται στον μεταβολισμό.

Η καθηγήτρια αιματοπαθολογίας Li-Jun Yang, M.D., του τμήματος ιατρικής και παθολογίας του UF κολεγίου και μια ομάδα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο της Φλόριντα ερεύνησαν την επίδραση της ορμόνης irisin, μια ορμόνη που απελευθερώνεται από το σώμα μας όταν ασκούμαστε, στα ανθρώπινα λιπώδη κύτταρα και στον λιπώδη ιστό.

Στην μελέτη συμμετείχαν 28 ασθενείς οι οποίοι υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση μείωσης του στήθους. Οι ερευνητές συνέλεξαν τα λιποκύτταρα των ασθενών μετά την επέμβαση. Μετά την έκθεση των λιποκυττάρων στην irisin, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα κύτταρα που περιείχαν την UCP1 πρωτεΐνη η οποία είναι ζωτικής σημασίας για κάψιμο του λίπους αυξήθηκαν πέντε φορές περισσότερο.

Ιριδίνη: Μια ελπίδα στην κατανόηση και τη διαχείριση της παχυσαρκίας και του μεταβολικού συνδρόμου

Η ιριδίνη ενεργοποιεί την δραστηριότητα των γονιδίων και της πρωτεΐνης που ευθύνεται για την μετατροπή των λευκών λιποκυττάρων σε καφέ λιποκύτταρα. Αυξάνει επίσης την ποσότητα της ενέργειας που χρησιμοποιείται από αυτά τα κύτταρα κάτι που δείχνει ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην καύση του λίπους.

Οι ερευνητές επίσης διαπίστωσαν ότι η irisin καταστέλλει το σχηματισμό λιποκυττάρων. Αυτό δείχνει ότι βοηθάει στη μείωση της αποθήκευσης λίπους στο σώμα, εμποδίζοντας την διαδικασία μετατροπής αδιαφοροποίητων βλαστικών κυττάρων σε κύτταρα λίπους.

Ο τρόπος για να αυξήσουμε περισσότερο την ορμόνη ιριδίνη στο σώμα μας για να κάψουμε περισσότερο λίπος είναι η συχνή άσκηση.

Σε έρευνα του 2015 η Li-Jun Yang και η ομάδα της διαπίστωσαν ότι η irisin προσφέρει πολλά ευεργετικά οφέλη στην υγεία μας. Βοηθάει στην καλή λειτουργία της καρδιάς με την αύξηση των επιπέδων του ασβεστίου, στην μείωση της αρτηριακής πίεσης και στη μείωση της αθηροσκλήρωσης.

Η Li-Jun Yang δήλωσε και μας συμβουλεύει: «Χρησιμοποιήσαμε καλλιέργειες ανθρώπινου λιπώδη ιστού για να αποδείξουμε ότι η ιριδίνη έχει θετική επίδραση στην ενεργοποίηση του λευκού λίπους σε καφέ λίπος και ότι αυξάνει την ικανότητα της καύση του λίπους του σώματος. Αντί να περιμένουμε για ένα θαυματουργό φάρμακο, μπορούμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας με το να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας. Η άσκηση παράγει περισσότερη ιριδίνη η οποία έχει πολλά ευεργετικά οφέλη συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του λίπους, ανθεκτικότερα οστά και καλύτερη καρδιαγγειακή υγεία. Η ιριδίνη μπορεί να κάνει πολλά πράγματα. Αυτή η έρευνα είναι ένα ακόμη κομμάτι που δείχνει τους μηχανισμούς της ιριδίνη που εμποδίζουν τη συσσώρευση του λίπους και προωθεί την ανάπτυξη γερών οστών όταν ασκείστε.»

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό Φυσιολογίας - Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού Physiology - Endocrinology and Metabolism.

Συμπληρώματα διατροφής για κάψιμο λίπους

Συμπληρώματα διατροφής για κάψιμο του λίπους μπορούμε να βρούμε στο online φαρμακείο Pharm24.